فايل كامل تصويری بيانات ارزشمند حضرت آیت‌الله سید علی حسینی میلانی دامت برکاته
پیرامون «تولّي و تبرّي» _ ربیع الأول ۱۴۴۳ ق
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین و الصلاه و السلام علی خیر خلقه و اشرف بریته محمد و آله الطاهرین
لا سیما بقیه الله فی الارضین و لعنه الله علی اعدائهم اجمعین من الاولین و الآخرین
چند کلمه ای در تولي و تبري خدمتتان عرض می کنم . ما در اسلام تبری داریم بلا اشکال همچنان که تولی داریم تبری داریم در همه فرق و در همه مذاهب در عالم اسلام تولی که هست تبری هم هست . پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روز اول فرمودند :قولوا لا اله الا الله تفلحوا از آنجا شروع شد دعوت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نفی الوهیت غیر خداوند متعال تبرّی از بتها اصنام و پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و در خدمتشان امیرالمؤمین سلام الله علیه آن بتهایی را که نصب کرده بودند بر کعبه و خانه خدا همه آنها را ریختند پایین . و این یکی از خصائص امیر المومنین سلام الله علیه هست .
نکته ای که می خواهم عرض کنم عبارت از این است که ما هم در تولی و هم در تبرّی معرفت لازم داریم تولیمان از روی معرفت باشد تبری مان بایستی از روی معرفت باشد بدون معرفت اصلا تحقق پیدا نمی کند تولی و تبری . انسان بایستی نسبت به کسی که می خواهد تولی داشته باشد معرفت باید داشته باشد تا تولی داشته باشد . و اگر بخواهد انسان بیزاری داشته باشد تبری داشته باشد از کسی لا محاله بایستی نسبت به او صفات او کردار او انسان معرفت داشته باشد که بر اساس آن صفات و آن حالات و آن افعال انسان از زید یا عمرو و یا بکر تبری داشته باشد .
لذا اگر کسی بگوید من نسبت به فلانی تولی دارم از او سؤال بشود که به چه مناسبت آیا می شناسی ؟
نه نمی شناسم اما تولی دارم نسبت به فلانی من تبری می کنم از او اما از او هیچ شناختی ندارم این از او قبول نمی شود این تولی وتبری بدون معرفت مورد قبول واقع نمی شود البته همین تولی و همین تبری مرتبه دارد معرفت در هر دو دارای معرفت است ما تولی اجمالی باید داشته باشیم یعنی تولی ولو اجمالا باید داشته باشیم معرفت در مقام تولی ما در مقام تبری باید معرفت داشته باشیم ولو اجمالاً این ولو اجمالا مرتبه پایین معرفت است برای پیدایش معرفت در تولی ایامی معین شده برای تحقق معرفت در باب تبری هم ایامی قرار داده شده لا محاله در چنین شرایط و ایامی که در مقام تولی می خواهیم باشیم یا در مقام تبری می خواهیم باشیم و برای این امور یعنی معرفت در این تولی و تبری زمانی معین شده باشد در آن زمان معرفت بیان بشود شناخته شود آن کسی که می خواهیم تولی کنیم نسبت به او یا می خواهیم تبری داشته باشیم نسبت به او از این چنین برنامه ها بایستی استفاده معرفتی بشود تا تولی ما عن معرفةٍ باشد تبری ما عن معرفةٍ باشد ولی معرفت اجمالی اما اگر کسی قادر هست بر معرفت بیشتر آیا بهتر این نیست که انسان شناختش نسبت به آن کسی که تولی یا تبری دارد شناختش بیشتر باشد؟
در باب تولی یکی از بهترین دلائل این حدیث من مات و لم یعرف امام زمان مات میتة جاهلیه است این حدیث حدیثی است که در سندش نمی شود مناقشه کرد از احادیث متواتره است حدیثی است قطعی الصدور ولو جزئیاتی در لفظش تفاوت وجود داشته باشد اما این مضمون که انسان باید معرفت داشته باشد نسبت به امام . امام علیه الصلوه و السلام انسان بایستی معرفت داشته باشد این تکلیف است از امام صادق علیه السلام سؤال شد که آیا رسول الله چنین چیزی را فرمودند ؟ایشان فرمودند :بله رسول الله فرمودند. آیا واقعا این طور است که من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه؟ حضرت می فرمایند بله میتةُ کفر وضلالٍ و نفاقٍ . این روایت در کافی است .
در باب تولی مرتبه اولی در معرفت این است که بدانیم اسامی ائمه را عدد ائمه را عصمتشان را و واجب الاطاعه بودنشان این دیگر کمترین مرتبه است که مکلف هستیم معرفت داشته باشیم . من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیهٍ یا میتة جاهلیهً من دو جور می خوانم .
و لکن مرتبه بالاتر هست در معرفت امام مرتبه بالاتر این است که انسان علاوه بر عصمت واجب الاطاعه بودن دلائل امامتشان ،دلائل وجوب اطاعت از آنها ادله را کاملاً انسان بخواند و بتواند از این اعتقاد و معرفت دفاع کند اگر کسی قادر بر این معنا هست واجب است بر او و این تکلیف است .
مرتبه سومی وجود دارد در باب معرفت الامام مرتبه سومی وجود دارد و آن معرفت مقامات ائمه علیهم الصلاه و السلام هست که بزرگان ما توصیه می کردند
مرحوم جدم رضوان الله تعالی علیه توصیه می فرمودند که کسانی که قدرت دارند تمکن دارند می توانند نسبت به مقام ولایت معرفت بیشتري پیدا بکنند بروند دنبال پیدا کردن آن معرفت و تکلیف است که ما علاوه بر عصمت علاوه بر وجوب اطاعت اطاعتاً‌مطلقتاً علاوه بر این مقاماتشان را هم بتوانیم بفهمیم در حدّ وسعمان بتوانیم ببرسیم به مقاماتشان در حدّ استعداد خودمان بنابر این واجب است معرفت امام علیه الصلاه و السلام به قدر وسع به قدر استعداد علی اختلاف المراتب واجب است معرفت الامام علیه الصلاه و السلام نکته ای که می خواهم عرض کنم این است که بین اهل ولایت اهل تولی نسبت به اهل بیت علیهم الصلاه و السلام اختلافی نباید پیدا شود در باب معرفت الامام علیه الصلاه و السلام چون قرار بر این شد که هر کسی به قدر وسعش معرفت پیدا بکند بیشتر از این مکلف نیست انسان لا محاله بیان یک مطالبی که برای افرادی قابل تحمل نیست در محافل عمومی این مورد رضای ائمه اطهار علیهم الصلاه و السلام نیست مو جب اختلاف می شود این اولاً
ثانیاً هرگز نباید در باب معرفت الامام سلیقه های شخصی دخالت کند ذوق من این چنین اقتضا می کند سلیقه من چنین است نه این طور نیست معرفت مبنا دارد و لذا بنده وقتی به من مراجعه شد راجع به این موضوع گفتم:
که اولا قرآن مجید مبنای معرفت الامام است ثانیاً روایات معتبر مبنای دوّم معرفت الامام است
ثالثاً این مبنا را ما داریم که پیغمبر اکرم و ائمه اطهار افضلند از انبیاء سلف این مبنا را ما داریم برهان هم داریم
مطلب چهارم این است که ائمه اطهار علیهم الصلاه و السلام از ملائکه مقرّبین جبرئیل میکائیل ، عزرائیل این ملائکه ای که در درگاه خداوند متعال و در عالم ربوبیت اینها هر کدام مسئولیتی دارند و در این عالم تصرفاتی دارند به اذن خداوند متعال و خداوند متعال به این ها قدرت داده است و اذن داده است در این تصرفات پیغمبراکرم و ائمه اطهار از این ملائکه افضلند لا محاله از قدرتی که این ها دارند ائمه ما علیهم الصلاه و السلام آن قدرت را دارند و به اضافه چون افضلند بنابراین معرفت ائمه و مقامات ائمه و این معانی دقیقی که در امام شناسی مطرح می شود از روی مبنا باشد اولا قرآن ثانیاً‌روایات معتبر .
ثالثاً این که پیغمبر و ائمه اطهار افضلند از انبیاء سلف و دیگر این که تمام کمالاتی که پیغمبر داشتند و مقاماتی که پیغمبر اکرم داشتند به جز نبوت نزد ائمه اطهار علیهم الصلاه و السلام موجود است . به جز نبوت و افضلیت ائمه علیهم الصلاه و السلام از ملائکه مقربین از امور مسلّمه است پس اگر خواستیم مبنا پیدا بکنیم و اهلش باشیم و استعداد داشته باشیم و توان نظر در این امور داشته باشیم بایستی بر اساس این مبانی معرفت پیدا بکنیم و هر کس که قادر نیست و این استعداد را ندارد لزومی ندارد به همان مقداری که توانسته معرفت پیدا بکند به همان مقدار مکلّف است و جز این وظیفه ای ندارد .
این مطلب را امروز عرض کردم برای خاطر این که یک ارائه طریقی كرده باشم کمک کرده باشم به کسانی که مایلند در این امور نظر کنند و امادگی و استعداد دارند بیان کرده باشم که مبانی و ضوابط معرفت مقامات اهل بیت علیهم الصلاه و السلام اینها هستند و هرگز اختلافی بین اهل ایمان پیدا نشود و نسبت به همدیگر همان مودت و محبت و برادری ایمانی را حفظ بکنند و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین
