کتابشناسی کتاب «نقش شورا در امامت»
معرفی نویسنده و کتاب:
حسینی میلانی، سید علی / معاصر / کتاب نقش شورا در امامت / مکان چاپ: قم / ناشر: مرکز حقایق اسلامی / چاپ سوم: ۱۳۹۰ ش / ۱ جلد / تعداد صفحات: ۸۰ / سلسله پژوهش های اعتقادی.
نویسنده حضرت آیت الله میلانی حفظه الله است که عمر خود را در راه دفاع از مکتب تشیع هزینه نموده است و در این راستا تألیفات گران‌بهایی را در راه ترویج مکتب تشیع نگاشته است که از مهمترین آثار وی می توان به دو کتاب «جواهرالکلام فی معرفة الامامة و الامام» و «نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار» اشاره کرد.
برای آشنایی با دیگر کتب وی به کتابخانه سایت مراجعه شود.
هدف نویسنده:
هدف اصلی و اولیه نویسنده در تمام کتب خود دفاع تام و کامل از ولایت و امامت اهل بیت علیهم السلام است.
با توجه به اینکه امامت نیابتی از نبوت و امام نائب رسول خدا صلی الله علیه و آله در تمام شئون دینی و دنیوی او غیر از مقام نبوت است، و همانگونه که نبی و رسول را خداوند انتخاب می کند امام را نیز خدا تعیین می کند، بنابراین ما به نصب الهی، معرفی از جانب خدای سبحان و به تعیین از سوی او با متنی روشن و آشکار نیاز داریم تا آن شخص، پیامبر یا رسول شود، یا بعد از رسول، امام گردد.
اما در مقابل نظریه دیگری نیز وجود دارد به نام نظریه شورا که ادعا شده بر طبق آن می توان امامت را برای یک نفر از طریق شورا تثبیت کرد.
اما نویسنده درباره هدف خود از نگارش این کتاب می نویسد: «ما در این نوشتار به موضوع شورا پرداخته و می خواهیم بررسی کنیم که دلیل و مدرک این نظریه از کتاب خدا و سنت و سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله چیست؟ و آیا این نظریه پایه و اساسی دارد یا نه؟»[۱]
محتوا کتاب:
کتاب حاضر دارای چهار بخش است که نویسنده در هر بخش مطالب مربوط به این نظریه را بیان می‌نماید:
بخش یکم: تعیین امام به دست خدای سبحان است
در این بخش نویسنده به این مطلب اشاره می کند که با توجه به حدیث متفق علیه نور، اراده ی خداوند بر تعیین امام تعلق گرفته است و حضرت علی علیه السلام قبل از خلقت آدم تعیین شده بوده است.
و همچنین رسول خدا صلی الله علیه و آله در آغاز بعثت اعلام فرمودند که امامت و تعیین امام تنها به دست خداوند سبحان است.
در این بخش نویسنده بر اساس آیات ۱۲۴ بقره و ۲۶ ص، به چگونگی نصب پیامبر و اینکه نبوت و امامت به دست مردم نیست می پردازد.
بخش دوم: بررسی امامت ابوبکر و عمر
در این قسمت نویسنده با بیان ماجرای سقیفه و چگونگی انتخاب ابوبکر و عمر به این مطلب اشاره می نماید که نه امامت ابوبکر و نه امامت عمر با تعیین شورا نبوده است.
و دو نکته مهم در این بحث:
- انتخاب عمر نه با نص پیامبر و نه با شورا و نه با انتخاب مردم بوده است بلکه به انتخاب ابوبکر بوده لذا مردم به ابوبکر اعتراض کردند.
- با توجه به نحوه انتخاب کردن عمر توسط ابوبکر، او افضلیت را راه اثبات خلافت دانسته است و هیچ اشاره ای به شورا نکرده است.
بخش سوم: زمان طرح نظریه شورا
در این قسمت نویسنده به زمان مطرح شدن این نظریه پرداخته و اشاره به این مطلب می نماید که در ابتدا حتی عمر نیز به این موضوع فکر نمی کرد و می گفت اگر سالم مولی ابوحذیفه زنده بود حتما او را سرپرست مردم می کردم.
این نظریه در سال ۲۳ هجری توسط عمر بنابر دلایلی مطرح شده است که به دلیل طولانی بودن متن آن برای بررسی و خواندن آن به کتاب مراجعه شود.
بخش چهارم: بررسی برخی از جزئیات طرح شورا
در این بخش نویسنده دلیل عمر از مطرح کردن شورا را بررسی می کند، که در روایتی از عمر علت بیان شده است، اما این روایت را در جای مناسب خود بیان نکرده است، بلکه بخاری در کتاب حدود در باب «رجم زن شوهر داری که از زنا باردار شده» مطرح کرده است.
اما برای رسیدن به پاسخ این مسئله که چرا عمر این نظریه را مطرح کرد، باید به برخی از شروح صحیح بخاری مراجعه نمود:
از جمله از ابن حجر عسقلانی در مقدمه فتح الباری می نویسد: «این مقدمه از چندین باب و فصل تشکیل شده است که یکی از فصل های آن برای مشخص نمودن موارد مبهم در صحیح بخاری است منظور او از موارد مبهم مواردی است که واژه ی فلانی و فلانی آمده است»[۲].
از جمله موارد خطبه عمر است که نشان از عزم زبیر بر بیعت با حضرت علی علیه السلام بعد از مرگ عمر دارد، لذا برای جلوگیری از این اتفاق اقدام به برپایی شورا کرد.
[۱] نقش شورا در امامت ص ۱۴
[۲] نقش شورا در امامت ص۶۳
