کتابشناسی کتاب «جانشین پیامبر کیست؟»
کتابشناختی کتاب و نویسنده
حسینی میلانی، سید علی؛ جانشین پیامبر کیست؟؛ نویسنده معاصر؛ موضوع: پژوهشی پیرامون جانشینی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از دیدگاه اسلام؛ زبان فارسی؛ ۱ جلد؛ ناشر: مرکز حقایق اسلامی؛ قم؛ چاپ پنجم، سال چاپ: ۱۳۹۷ ش؛ ۱۰۴ صفحه
نویسنده کتاب حضرت آیت‌الله سید علی حسینی میلانی دامت برکاته از علمای بزرگ قرن حاضر در دفاع از حریم ولایت و امامت اهل‌بیت علیهم‌السلام هستند که خدمات و برکاتی بسیار گرانقدر در عرصه‌های گوناگون در این زمینه ارائه نمودند.
ایشان صاحب عناوین متعددی از کتب هستند که در رأس آنها نام دو کتاب «جواهرالكلام في معرفة الامامة و الامام» و «نفحات الازهار في خلاصة عبقات الانوار» می‌درخشد؛ بخش اندکی از کتب ایشان که داخل کتابخانه سایت بارگذاری شده عبارتند از :
نگاهی به حدیث ثقلین، نگاهی به حدیث ولایت، حدیث اقتدا به شیخین در ترازوی نقد، فدک در فراز و نشیب، دستبردی در حدیث ثقلین، خلافت ابوبکر در ترازوی نقد، نگاهی به آیه ولایت، مظلومیت برترین بانو، ازدواج ام‌کلثوم با عمر، نگاهی به حدیث سدّالأبواب، نگاهی به حدیث غدیر، آیات غدیر، نگاهی به تفسیر آیه مباهله و…
هدف نویسنده در نگارش کتاب
نویسنده محترم در تمام آثارشان یک هدف اصلی و اساسی را دنبال نموده‌اند و آن هم دفاع تمام عیار از کیان ولایت و امامت امیرالمؤمنین و فرزندان والا مقامشان علیهم‌السلام، است و در این اثر گرانقدر هم نویسنده محترم هدف خود را چنین بیان می‌دارند: «مسأله امامت از مسائلی است که دیدگاه شیعه امامیه با اهل تسنن متفاوت است.
شیعه معتقد است که منصب امامت همانند منصب نبوت بوده و ادامه آن راه است و تعیین امام و جانشین برای پیامبر، مانند تعیین خود پیامبر، حق خداوند متعال است و مردم در این امر خطیر حقی ندارند.
اهل سنت می‌گویند: تعیین امام با مردم است.آنان شرایط و صفاتی را در امام منتخب مردم، معتبر می‌دانند.
بنابراین با اسقاط اصل مبنا یا اثبات واجد نبودن خلفای آنان آن شرایط را که خودشان معتبر دانسته‌اند امامت بلافصل امیر المؤمنین علیه السلام بلامنازع خواهد بود و راهی جز اعتقاد به امامت و خلافت بلافصل آن بزرگوار نخواهد ماند….
کتابی که فرا روی شماست به این مسأله مهم اعتقادی پرداخته و از ابهامات آن پرده برمی‌دارد»[۱].
شیوه نویسنده در نگارش کتاب
نویسنده محترم بر طبق مبنای خود مبتنی بر روش امامت کلامی نص محور که همان مبنا و روش مرحوم میرحامد حسین هندی در کتاب گرانسنگ عبقات الانوار است، از منابع معتبر اهل سنت استفاده نموده و به بررسی جانشین رسول خدا صلی الله علیه و آله پرداخته است.
ساختار کتاب
نویسنده محترم کتاب را در سه بخش به نگارش درآورده‌اند.
بخش یکم: امامت و خلافت چیست
در قسمت اول این بخش نویسنده به بررسی دلائل لزوم خلیفه و جانشین برای پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پرداخته است و با بیان جمله‌ای از ابن حزم اتفاق نظر همه امت اسلام بر وجوب و لزوم امامت بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را بیان می‌نماید.
در ادامه به چیستی امامت پرداخته‌اند و تعاریف از امامت را مطرح می‌نمایند.
در قسمت سوم این بخش دیدگاه شیعه را نسبت به امامت بیان می‌کنند و اینکه شیعه به لوازم تعریف امامت پایبند و معتقد است، که اولین لازمه آن ثبوت تمام آنچه برای پیامبر ثابت است برای امامت.
در ادامه به اصل دینی بودن امامت پرداخته و برای آن دلایلی بیان می‌کنند از جمله ادله حدیث شریف: «من مات ولم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة» است که مورد بررسی قرار گرفته است.
در آخر این بخش شبهه تاریخی بودن امامت را با طرح سوال و بیان روایت: «هل الدین الا الحب و البغض» پاسخ می‌دهند.
بخش دوم: جانشین پیامبر خدا کیست؟
در ابتدای این بخش افراد مورد نزاع در بحث امامت را مطرح می‌کنند که این نزاع طبق کتب اهل سنت بین امیرالمؤمنین و ابابکر و عباس بوده که ظاهرا قضیه امامت عباس در زمان عباسیان مطرح شده است و در صدر اسلام سابقه نداشت.
گروهی دیگر هم قائلند اصلا نزاعی بین امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام و ابوبکر وجود نداشته، لذا نویسنده از این دیدگاه پاسخ می‌دهند.
در ادامه بحث به چیستی بیعت پرداخته و بیعت شرعی را مطرح می‌کنند که چگونه دلالت بر وجوب اطاعت بیعت کنندگان از شخص بیعت شونده می‌نماید؟ و مهمترین دلیل شرعی بر پایبندی به بیعت استدلال به آیه شریفه: «یا ایها الذین آمنوا اوفوا بالعقود» است.
و بعد از مطرح کردن بحث بیعت این مسئله را بررسی می‌کنند که آیا امامت و خلافت با بیعت محقق می‌شود یا خیر؟
مسئله بعد بررسی بیعت امیر المؤمنین علیه السلام با ابوبکر است، که آیا اصلا چنین چیزی واقع شده است یا خیر؟
و آیا این مسئله صحیح است که امیرالمؤمنین علی علیه السلام در نماز جماعت خلفا شرکت می‌کردند و پشت سر آنها نماز می‌خواندند؟ ایشان پاسخ می‌دهند که این مطلب از مشهوراتی است که هیچ اصل و پشتوانه‌ای ندارد.
در این بخش نویسنده به بررسی استدلالات اهل سنت بر جانشینی رسول خدا صلی الله علیه وآله از جمله نامگذاری فرزندان امیرالمؤمنین علیه السلام به نام خلفا و ازدواج ام کلثوم با عمر و… را مطرح و نقد می‌کنند.
بخش سوم: ویژگی‌های امام و خلیفه از دیدگاه اهل سنت
در این قسمت نویسنده به بررسی کوتاه پیرامون صفات و ویژگی‌هایی که اهل سنت در خلیفه و جانشین پیامبر بیان کرده , افزون بر عقل، بلوغ، مرد بودن و آزاد بودن را بحث می‌کنند و تحلیل و نقد نمودند که در دو محور خلاصه می‌شود:
۱.ویژگی‌ها و صفاتی که اعتبار آنها مورد اجماع و اتفاق نظر است.
۲.صفت عصمت
سه ویژگی مورد اتفاق نظر:
۱.اجتهاد و علم
۲.عدالت
۳.شجاعت
در ادامه بررسی می‌کنند که آیا ابوبکر واجد ویژگی‌های مورد اتفاق بوده است یا خیر؟
در ذیل این عنوان به بررسی و تطبیق این صفات بر ابوبکر می‌پردازند.
پی‌نوشت:
[۱] جانشین پیامبر کیست؟ ص۱۵-۱۶
